«مسئله مدرسه؛ بازاندیشی انتقادی در آموزش و پرورش ایران» (چاپ پنجم) تازه‌ترین کتاب دکتر نعمت‌الله فاضلی، استاد و پژوهشگر سرشناس انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی است که توسط انتشارات هوش ناب به چاپ رسیده است. این کتاب به مسائل مختلف آموزش و پرورش ایران می‌پردازد و با رویکردی تاریخی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه که امروز در کلاس‌های درس و مدارس با آن مواجهیم را توضیح می‌دهد و تحلیل می‌کند.
دکتر فاضلی در این کتاب لایه‌های مختلف نظام آموزشی را یک به یک کنار می‌زند و به هر یک از کنشگرانِ آن به طور جداگانه و در ارتباط با هم می‌پردازد. چند فصل از کتاب به مسئله معلمی در ایران امروز اختصاص دارد و توضیح می‌دهد که طی چه فرایندهایی معلمان در موقعیت کنونی قرار گرفته‌اند و در راه ایفای نقش خود به شیوه‌ای اصیل و ارزشمند با چه موانع و چالش‌هایی مواجهند و اینکه در نهایت چه راهی پیش رو دارند و چگونه می‌توانند وجودشان را به معنای واقعی متحقق کنند و در مسیر ایجاد تحول در زندگی خود و دانش‌آموزان و جامعه حرکت کنند.
فصول دیگری از کتاب نیز به مباحث مربوط به دانش‌آموزان تعلق دارد و فاضلی همچنان با رویکرد تاریخی و فرهنگی، مسئله‌های دانش‌آموزان را در نظام آموزشی بررسی می‌کند. بخش‌های دیگری از کتاب نیز مدیران آموزشی را در سطوح مختلف مخاطب قرار می‌دهد و در مورد سیاست‌گذاری‌های آموزشی، بحث می‌کند.
برنامه درسی و پداگوژی آموزشی از دیگر مباحث محوری و کلیدی کتاب است که در چندین فصل به طور مفصل به آن‌ها پرداخته شده است. مسئله سواد و سوادآموزی خصوصا از منظر انتقادی نیز از مباحث مهم کتاب است و فاضلی در سه فصل به طور جامع مسئله بی‌سوادی، کم‌سوادی و نیز جایگاه سواد انتقادی در جامعه امروز ایران را تحلیل و بررسی می‌کند.
کتاب دارای مقدمه و موخره‌ای جالب و خواندنی است که در مقدمه یا همان دیباچه، دکتر فاضلی به پرسش‌های کلیدی در مورد محتوا و رویکرد کتاب پاسخ می‌دهد و می‌گوید که مطالعه کتاب چرا و برای چه کسانی مفید است. همچنین در موخره نگاهی دوباره به مدرسه، معلمان و استادان و هر کسی که درگیر مسئله آموزش است می‌اندازد و توضیح می‌دهد که چرا به‌رغم تمام مسائل و مشکلاتی که معلمان و دبیران با آن مواجهند، هنوز جامعه ایران برای این سفیران فرهنگ و ادب و تاریخ خود، ارزش و اعتبار قائل است و چگونه می‌توان این عزت و آبروی جامعه علم و فرهنگ را در راستای رشد و توسعه مملکت به خدمت گرفت.
کتاب با مقدمه‌ای از دکتر محمدرضا سرکار آرانی، استاد شهیر ایرانی در دانشگاه ناگویای ژاپن همراه شده است که ارزش‌های کتاب را از دیدگاه یک درس‌پژوه و استاد علوم تربیتی برجسته می‌کند.
کتاب مسئله مدرسه مشتمل بر پانزده فصل است:
فصل اول: مرگ مدرسه یا مرگ سوژه
فصل دوم: آموزش و مسئله شهروندی
فصل سوم: مسئله معلمی
فصل چهارم: یاددهی و یادگیری در دوره بحران
فصل پنجم: معلمی بازاندیشانه
فصل ششم: سفری به دنیای درون معلم
فصل هفتم: انشا‌ء و معلمی
فصل هشتم: فرار از مدرسه
فصل نهم: بحران بی‌سوادی در ایران
فصل دهم: چرا باید باسواد شویم؟
فصل یازدهم: سواد انتقادی
فصل دوازدهم: کدام پداگوژی؟
فصل سیزدهم: مسئله آموزش ابتدایی
فصل چهاردهم: بوم‌شناسی و مسئله یادگیری
فصل پانزدهم: مسئولیت ما چیست؟
موخره: «آموزش» چشم و «معلمان» آبروی جامعه‌اند
