تدریس ترازمند: ۱۰۱ آموزه برگرفته از تجربه زیسته آموزشی (چاپ دوم)
نویسنده: دکتر غلامرضا خاکی
تدریس ترازمند، جدیدترین اثر دکتر غلامرضا خاکی، استاد دانشگاه و ادب‌پژوه برجسته کشورمان است. دکتر خاکی در این اثر تجربه سی سال تدریس خود را در مدارس و دانشگاه‌ها به زبانی ساده و دلنشین با خوانندگان در میان نهاده است.
ایده‌ی اصلی ایشان در صورت‌بندی کتاب، این است که تدریس موثر، تدریسی است که از تعادل ظریف سه مولفه در هم تنیده تشکیل شده است: «توانش»، «روش» و «منش». توانش، نام دیگری بر دانش تخصصی مدرسان در حوزه‌های دانشی و پژوهشی‌شان است. روش، همان تکنیک‌های تدریس و آموزش است که بر روان‌شناسی آموزشی و انتخاب بهترین شیوه برای انتقال برنامه درسی مبتنی است. منظور از منش نیز شخصیت و ویژگی‌های کلی و وجودیِ آموزگار و مدرس است که او را از نظر انسانی، قابل و آماده برقراری تعامل سازنده و انسانی با دانش‌آموزان و دانشجویان می‌کند.
دکتر خاکی در این کتاب با جزئیاتی خواندنی و زبانی سلیس و گیرا شرح می‌دهد که یکی از بزرگ‌ترین معضلات ما در زمینه آموزش و یادگیری، همین تاکید و تکیه‌ی صرف بر بعد «توانش» است؛ به طوری که بسیاری از مدرسان دانشگاه و بعضاً دبیران مدارس، به‌صرف کارنامه تحصیلی و یا تخصصی‌شان برای تدریس استخدام می‌شوند. حال آنکه تدریس موثر در گروِ تلفیق «دانش تخصصی» (توانش) با دو بعد «روش» و «منش» است.
البته در سال‌های اخیر کتاب‌های زیادی در باب «روش» تدریس نوشته و منتشر شده است و روان‌شناسی آموزشی در این زمینه موفق عمل کرده است به طوریکه هم معلمان تازه‌کار و هم معلمان باسابقه می‌توانند با بهره‌گیری از این منابع، از انواع روش‌های تدریس متناسب با دروس و شرایط کلاس خود استفاده کنند. اما در خصوص منش تدریس، منابع چندانی در دسترس نیست.
چه‌بسا که این جنبه، مهم‌ترین و انسانی‌ترین بُعد آموزش است و سبب می‌شود فراگیران با برقراری ارتباطی توأم با اعتماد و درک متقابل، با جان و دل، ذهن خود را برای فراگیری مطالب درسی گشوده کنند و با احساسی خوب و مثبت پای محضر استادان خود بنشینند.
کتاب از دو بخش اصیل تشکیل شده است. در بخش اول، نویسنده به تشریح دیدگاهش درباره «تجربه» می‌پردازد و توضیح می‌دهد که چرا دانش برخاسته از «تجربه‌ی زیسته» را ارزشمند می‌داند و برای نوشتن این کتاب نیز از همین ایده‌ی کانونی بهره برده است.
در بخش دوم، ضمن توضیح اهمیت ترازینگی برای تدریس و آموزش، به توضیح ابعاد تدریس ترازمند می‌پردازد. در نهایت نیز آموزه‌هایی که خود از قِبَل سال‌ها تجربه و آزمون و خطا در کلاس‌های درس آموخته است، در قالب دو بخش مجزای آموزه‌های روشی و آموزه‌های منشی ارائه می‌کند.
این کتاب مزین به سه پیشگفتار از استادان برجسته و صاحب‌نام است. دکتر میرجلال‌الدین کزازی (استاد ادبیات فارسی)، دکتر محمود مهرمحمدی (استاد مطالعات برنامه درسی) و دکتر نعمت‌الله فاضلی (استاد انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی).
تدریس ترازمند؛ ۱۰۱ آموزه برگرفته از تجربه‌ی زیسته‌ی آموزشی در ۲۱۶ صفحه شامل این مطالب است:
پیش‌نگاشت (استاد غلامرضا خاکی)
آموزه و آزموده (دیباچه دکتر میرجلال‌الدین کزازی)
خودپرسی در برابر آینه زمان (مقدمه دکتر محمود مهرمحمدی)
در تدریس منش‌مند باشیم یا روش‌مند؟ (یادداشت دکتر نعمت‌الله فاضلی)
بخش الف: فهم آموزه‌های کلی از تجربه‌های یاددهی
نوشتار یکم: تجربه؛ و روش استنباط آموزه از آن
نوشتار دوم: تجربه پُر طنینی به‌نام تدریس
بخش ب: انواع آموزه‌های حاصل شده از تجربه
نوشتار سوم: تدریس ترازمند و روش‌شناسی آموزه‌یابی در آن
نوشتار چهارم: آموزه‌های منشی (رفتاری)
نوشتار پنجم: آموزه‌های روشی (سبکی)
:: این کتاب دارای تأییدیه رشد (سامانه کنترل کیفیت منابع آموزشی و تربیتی مکتوب) از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.
برای بررسی اصالت این تأییدیه، می توانید QRCode زیر را اسکن نمایید (یا بر روی هولوگرام مربوطه، کلیک کنید.)
نماد رشد کتاب تدریس ترازمند
