۰
هیچ محصولی در سبد خرید وجود ندارد.
بررسی لزوم توجه به کتابخوانی در سنین کودکی
محبوبه بزم‌آرا، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا:
محبوبه بزم‌آرا در خصوص تأثیر و اهمیت کتابخوانی بر کودکان، اظهار کرد: کودکان دریافت‌های خود را از شعرها و داستان‌ها دارند، به گونه‌ای که ممکن است آن‌ها به چیزهایی توجه نشان دهند که از نظر ما کم‌اهمیت است و یا برعکس آن رخ دهد. آن‌ها ممکن است در جریان خوانش به کشف‌ها و ادراک‌هایی برسند که شاید از نگاه بزرگسالی که آن کتاب را برای کودک نوشته هم مغفول مانده باشد. تنوع نگاه کودکان و بکر بودن نگاه کودکانه‌ای که هنوز درگیر چارچوب‌ها و کلیشه‌های دنیای بزرگ‌ترها نشده است، منجر به فهم‌های گوناگون و تعبیرهای متفاوت از تولیداتی می‌شود که برای آن‌ها صورت می‌گیرد.
بنابراین گفت‌وگو با مخاطب اصلی این تولیدات یعنی کودکان و نوجوانان، می‌تواند در حوزه نیازسنجی و مخاطب‌شناسی و کشف دغدغه‌های این گروه از مخاطبان و در نتیجه نزدیکی ذهن نویسنده و هنرمند به دنیای کودکان و نوجوانان مؤثر و کارساز باشد. اتفاقی که سال‌ها در برنامه‌های حوزه کتابخوانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در جریان است به این صورت که در ویژه برنامه‌ای با عنوان «دو پنجره» امکان گفت‌وگوی رو در رو و چهره به چهره نویسندگان و شاعران حوزه کودک و نوجوان با اعضای کتابخانه‌های سراسر کشور مهیا شده است.
این جلسات بسیار مؤثر بوده و با خود دستاوردهای زیادی را همراه داشته و دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به شناخت بهتر مخاطب و آشنایی بی‌واسطه با روحیات و ذائقه آن‌ها توسط نویسندگان حوزه کودک و نوجوان و شنیدن نظرات و نقدهای بی پیرایه، صادقانه و به دور از جهت گیری خاص از سوی مخاطبان اصلی این آثار اشاره کرد. به این ترتیب نویسنده‌ای که برای کودک و نوجوان امروز می‌نویسد باید درکی درست و روشن از سلایق مخاطب خود داشته باشد تا بتواند با آن‌ها ارتباط بگیرد و این سلسله نشست‌ها در رسیدن به شناخت عمیق و دقیق از مخاطب، کمک شایانی می‌کند.
کتابخوانی می‌تواند فرصتی برای رهایی کودک از اتفاقات بی‌شمار و خبرهای اغلب ناخوشایند دنیای امروز ایجاد کند. این‌که ادبیات بتواند گوشه دنجی برای کودک مهیا کند، برای بیرون کشیدن او از این فضای پرآسیب و پناه دادن او در دنیای شگفت‌انگیز و رازآلود داستان‌ها، قدم بزرگی در حفظ سلامت روحی کودک به شمار می‌رود. وی با بیان این‌که «لذت‌بخشی و سرگرمی حاصل از مطالعه، خیال‌پردازی و رویاپردازی کودک در همراهی با اتفاقات و حوادث داستان‌ها تأثیر به‌سزایی در ایجاد لحظاتی خوب و شیرین و به دنبال آن کاهش اضطراب و ناراحتی کودک دارد»، عنوان کرد: خصوصاً امروز با خانه‌نشینی بچه‌ها و محرومیت آن‌ها از فضاها و امکانات مختلف باید محلی برای شادی و نشاط آن‌ها و پرکردن مناسب اوقاتشان فراهم سازیم، لذا کتاب می‌تواند به خوبی عهده‌دار این نقش شود.
علاوه بر این برخی از کتاب‌های کودک می‌تواند به صورت گروهی خوانده شود و حلقه ارتباطی اعضای خانواده -به ویژه پدر و مادر- با کودک باشد. در واقع این کار راهی برای محکم‌تر کردن و تعمیق پیوند اعضای خانواده، همراه با بازی، سرگرمی و لذت‌بخش کردن این لحظات محسوب می‌شود. البته شکل اداره این فضا و نحوه تعامل بسیار اهمیت دارد، به طوری که بعد از کتابخوانی، فرصتی برای ارائه نظر و گفت‌وگوی کودکان ایجاد شود و به بچه‌ها امکان حرف زدن، پرسش‌های خلاقانه و اظهارنظر داده شود.
پیامدهای توجه نکردن به کتابخوانی در سنین کودکی بسیار زیان‌بار خواهد بود، با توجه به اهمیت دوران کودکی، باید برای مرحله به مرحله دوران رشد کودک برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده داشته باشیم، زیرا همواره در مواجهه با کودکان نسبت به کوچک‌ترین عملکرد خویش مسئول هستیم. در چاپ کتاب نیز تنها آمار انتشار کتاب مهم نیست، بلکه کیفیت و مناسب بودن محتوای ارائه شده در درجه اول اهمیت قرار دارد. وظیفه ادبیات، تنها منعکس کردن اتفاقات پیرامون و یا آموزش و تعلیم نیست -این اقدامات می‌تواند در لایه‌های زیرین این اتفاق انجام شود- بلکه باید دقت داشته باشیم که لذت کشف کردن در ادبیات بسیار مهم است. بنابراین لازم است اجازه دهیم بچه‌ها یادگیری همراه با لذت را تجربه کنند.
ادبیات کودک و نوجوان در کنار ایجاد دنیایی سرشار از خیال‌پردازی، کشف و آفرینندگی که خود منجر به لذتی عمیق می‌شود، می‌تواند همدلی، دوستی، امید، قدرت تفکر و استدلال، مسئولیت‌پذیری، بسیاری از ویژگی‌های انسانی و مهارت‌های لازم برای زندگی اجتماعی و در امان ماندن از آسیب‌های گوناگون را با بیانی هنرمندانه و جذاب به کودکان و نوجوانان بیاموزد. از دیگر کارکردهای کتابخوانی می‌توان زبان‌آموزی و آشنایی با ظرایف زبان مادری، گسترش دایره واژگانی و تقویت مهارت‌های کلامی، پرورش حس زیبایی‌شناسی، گسترش تفکر خلاق، تقویت خیال‌پردازی و به دنبال آن پرورش استعدادهای ادبی و هنری و بسیاری آثار مثبت دیگر را نام برد که قطعاً با بی‌توجهی به کتاب و کتابخوانی، کودکانمان را از دست‌یابی به این توانایی‌ها محروم خواهیم کرد.
منبع: خبرگزاری ایسنا